Tanpınar'ın Beş Şehir'i: Şehir Sayısı

TimeJump Digital Media

You need 2 min read

·

Post on Dec 07, 2024

37 visitor like this post

Share

Tanpınar'ın Beş Şehir'i: Şehir Sayısı - Gerçekten Beş Mi?

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın kült eseri Beş Şehir, yalnızca İstanbul, Bursa, Edirne, Ankara ve Konya'yı değil, aynı zamanda hafıza, özlem ve zamanın akışını da ele alır. Kitabın adı, okuyucuda "beş şehir" fikrini net bir şekilde yerleştirir, ancak bu sayının aslında daha karmaşık bir anlam taşıdığını söylemek yanlış olmaz. Bu makalede, Beş Şehir'in "beş şehir" sayısının ardındaki anlamı ve bunun eser üzerindeki etkisini inceleyeceğiz.

Sayının Sembolik Anlamı:

"Beş" rakamının sembolik bir değeri vardır. Bazı yorumcular, bu sayıyı Osmanlı İmparatorluğu'nun beş asırlık bir döneminin metaforu olarak görürken, diğerleri ise beş duyuyu, beş temel unsuru ya da beş farklı kültürel ve tarihsel dönemi temsil ettiğini öne sürerler. Tanpınar'ın şehirleri sıralaması da rastgele değildir. İstanbul'dan başlayarak Anadolu'nun içlerine doğru bir yolculuğu simgeler, İmparatorluğun geçmişinin izlerini sürer.

Beş Şehri Aşkın ve Özlemin Yeri Olarak Anlamak:

Beş Şehir, sadece coğrafi bir yolculuk değil, aynı zamanda içsel bir yolculuktur. Tanpınar, şehirleri ziyaret etmekle kalmaz, aynı zamanda onların tarihi, kültürü ve insanlarıyla derin bir bağ kurar. Bu bağlamda, "beş şehir" sayısı daha çok özlemin, anının ve geçmişe duyulan derin bir aşkın ifadesi olarak yorumlanabilir. Her şehir, yazarın hafızasındaki özel bir yeri temsil eder ve bu yerler bir araya gelerek "beş şehir"in anlamını oluşturur.

"Beş"in Ötesinde: Gizli Şehirler ve Kayıp Zaman

İlginç bir şekilde, Tanpınar'ın yazılarında doğrudan adı geçmese de, okuyucu "beşin" ötesinde diğer şehirlerin de varlığından haberdardır. Yazarın hatıralarında, anlatılarında ve düşüncelerinde diğer şehirler, kasabalar ve mekanlar sürekli olarak ortaya çıkar. Bu nedenle "beş şehir" kavramı, yalnızca sınırlı bir coğrafi alanı değil, daha geniş bir zaman ve mekan duygusunu da içerir. Bu da "kayıp zaman" temasıyla bağlantılıdır.

Sonuç: Sayının Ötesinde Bir Anlam

Beş Şehir'de "beş şehir" sayısının kesin bir anlamı olmasa da, eser boyunca kullanılan sembolizm ve metaforlar, bu sayının çok daha derin ve çok katmanlı bir anlam ifade ettiğini gösterir. Tanpınar, okuyucuyu tarihi, kültürel ve duygusal bir yolculuğa davet ederken, "beş" rakamı bu yolculuğun temel bir yönünü oluşturur. Asıl önemi ise, sayının kendisinden çok, Tanpınar'ın şehirleri ele alış biçiminde ve bu şehirler aracılığıyla dile getirdiği derin düşüncelerde yatar. Bu nedenle, Beş Şehir'in gerçek anlamını kavramak için, sayının ardındaki sembolizmi ve metaforları anlamak esastır.